การเดินทาง: ข้ามสะพานรัษฎาภิเศกแล้วเลี้ยวขวาไปตามถนนพระแก้ว ประมาณ 1 กิโลเมตร จะเห็นยอดพระธาตุเด่นอยู่บนเนิน
ถนนสุชาดา ตำบลเวียงเหนือ อำเภอเมือง เป็นวัดเก่าแก่และสวยงาม มีอายุนับพันปี เคยเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากร (พระแก้วมรกต) ตั้งแต่ พ.ศ. 1979 เป็นเวลานานถึง 32 ปี เหตุที่วัดนี้ได้ชื่อว่าวัดพระแก้วดอนเต้า มีตำนานกล่าวว่า พระมหาเถระแห่งวัดนี้ได้พบแก้วมรกตในแตงโม (ภาษาเหนือเรียกว่า หมากเต้า) และนำมาแกะสลักเป็นพระพุทธรูป ต่อมาจึงได้อัญเชิญไปประดิษฐานที่วัดพระธาตุลำปางหลวงจนถึงปัจจุบัน
ปูชนียสถานที่สำคัญในวัดพระแก้วดอนเต้า ได้แก่
- องค์พระบรมธาตุดอนเต้า พระเจดีย์องค์ใหญ่ซึ่งบรรจุพระเกศาธาตุของพระพุทธเจ้า
- วิหารประดิษฐานพระพุทธไสยาสน์ ที่มีอายุเก่าแก่พอๆ กับวัดนี้ นอกจากนี้ยังมี วิหารหลวงที่ประดิษฐานพระพุทธรูปปางมารวิชัย วิหารพระเจ้าทองทิพย์ สร้างโดยพระนางจามเทวี อายุกว่า 1,000 ปี ประดิษฐานพระเจ้าทองทิพย์ศิลปะสมัยเชียงแสน
- มณฑป หรือ พญาธาตุศิลปะแบบพม่า วิหารลายคำสุชาดาราม ฝีมือช่างเชียงแสน ภายในมีจิตรกรรมฝาผนังลวดลายทองงดงาม เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปเชียงแสน
- และยังมี พิพิธภัณฑสถานแห่งล้านนา อันเป็นแหล่งรวบรวมศิลปวัตถุแบบล้านนา เช่น สัตภัณฑ์ เครื่องถ้วยกระเบื้อง พระพุทธรูป เป็นต้น
เสน่ห์เมืองลำปางอยู่ที่ความสงบ และการผสมผสานทางวัฒนธรรมที่สืบเนื่องมาจากอุตสาหกรรมการทำป่าไม้เมื่อเกือบ 100 ปีก่อน ทำให้มี “นายห้าง” หรือชาวพม่าและไทยใหญ่จากพม่าเข้ามาลงหลักปักฐาน เมื่อมีฐานะร่ำรวยขึ้นจึงอุทิศปัจจัยสร้างวัดวาอารามเป็นจำนวนมากในตัวเมืองลำปางจึงเต็มไปด้วย “จอง” หรือวัดแบบพม่าที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวสร้างด้วยไม้สักทองสลักเสลาอย่างสวยงามประณีต บางส่วนจะเห็นอิทธิพลของศิลปะ “วิกตอเรีย” จากอังกฤษเข้ามาผสมผสาน ถ้าชอบไหว้พระในบรรยากาศแบบล้านนา – ไทย ใหญ่ท่ามกลางอากาศเย็นสบาย ลำปางน่าจะเป็นอีกเป้าหมายที่ไม่ควรพลาด แต่สำหรับท่านที่หลงใหลธรรมชาติ เมืองเล็กๆ นี้ก็เปรียบได้กับเมืองแห่งขุนเขาที่เป็นประตูสู่ล้านนา ซึ่งโอบล้อมด้วยผืนป่าอันอุดมสมบูรณ์ และด้วยระดับความสูงเหนือน้ำทะเลค่อนข้างมาก ทำให้ภูมิอากาศของลำปางเย็นสบายกำลังดี แม้ทุกวันนี้ลำปางก็ยังกลมกลืนไปกับธรรมชาติ อุทยานแห่งชาติและน้ำตกต่างๆ ยังคงอยู่ในสภาพดั้งเดิมที่เทคโนโลยีและความเจริญดูเหมือนจะอยู่ห่างไกล
พระธาตุลำปางหลวง เป็นพระธาตุประจำปีเกิดของชาวปีเถาะ โดยพระ ธาตุลำปางหลวงถือเป็นสัญลักษณ์อย่างหนึ่งของเมืองลำปาง และด้วยภูมิทัศน์ที่ตั้งอยู่บนเนินเตี้ยจึงทำให้ตัววัดดูโดดเด่นสง่างาม ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นที่ประดิษฐานพระเกศ พระธาตุลำปางหลวงตั้งอยู่ที่ ต.ลำปางหลวง อ.เกาะคา อ.เมือง จ.ลำปาง
ชมพระวิหารหลวงทรงโถง ไม่มีผนัง และสักการะ “พระเจ้าล้านทอง” พระพุทธรูปสำคัญของล้านนาในกู่ทรงปราสาท และแวะชม “พระธาตุหัวกลับ” เงาจากกล้องรูเข็ม ซึ่งเป็นหนึ่งในความมหัศจรรย์ของช่างล้านนา โดยปรากฏอยู่ 2 แห่ง คือ ภายในวิหารพระพุทธบาท (ห้ามสุภาพสตรีขึ้น) และวิหารพระพุทธ ซึ่งจะมีการขึงฉากผ้าขาวรับเงาของพระธาตุ และเป็นหนึ่งใน Unseen in Thailand